Η ειδική διαπαιδαγώγηση ή ειδική αγωγή είναι η επιστήμη, η οποία δίνει τη δυνατότητα σε κάθε παιδί να έχει ίσα δικαιώματα και πρόσβαση στην εκπαίδευση, την τέχνη και την κοινωνική ένταξη στο σχολικό περιβάλλον.

Συγκεκριμένα ασχολείται με την διάγνωση και την εκπαίδευση παιδιών/εφήβων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, όπως η δυσλεξία, η δυσγραφία, η δυσαναγνωσία  κ.ά, έχοντας ως στόχο την ενσωμάτωσή τους είτε στο σχολικό πλαίσιο , είτε στα ατομικά προγράμματα μάθησης. Κάθε ειδική προσέγγιση που προσφέρεται σε ένα παιδί, η οποία είναι διαφορετική σε σχέση με εκείνη που προσφέρεται στα υπόλοιπα παιδιά της ηλικίας του, αποτελεί κομμάτι της ειδικής διαπαιδαγώγησης-ειδικής αγωγής. Ο ειδικός θέτει όρια και κανόνες, ενθαρρύνει το παιδί και επιβραβεύει την καλή συμπεριφορά. Έτσι μέσω ενός προγράμματος ειδικής διαπαιδαγώγησης αποκαθίστανται δυσκολίες τόσο στο μαθησιακό επίπεδο του παιδιού όσο και στο κομμάτι της συμπεριφοράς του.

    Η Ειδική διαπαιδαγώγηση είναι το έργο του ειδικού παιδαγωγού και αφορά στην μαθησιακή υποστήριξη σε παιδιά με:

• Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (Δυσλεξία, Δυσαριθμησία, Δυσορθογραφία, Δυσγραφία, Δυσπραξία)
• Δυσκολίες Λόγου / Ομιλίας (Δυσκολίες που επηρεάζουν την επίδοση του παιδιού στο σχολείο, την επικοινωνία και την σχέση του με τους συνομηλίκους)
• Νοητική υστέρηση (οριακή, ελαφριά, μέτρια, σοβαρή, βαριά)
• Διαταραχές της συγκέντρωσης / προσοχής ΔΕΠ-Υ
• Αναπτυξιακές διαταραχές (π.χ. Αυτισμός)
• Δυσκολίες στη συμπεριφορά- προσαρμογή (επιθετικότητα, εκρήξεις θυμού, δυσκολία στην συναναστροφή με συνομηλίκους κ.α)

Ο Ειδικός Παιδαγωγός αποτελεί την σύνδεση του σχολείου και του πλαισίου αποκατάστασης, καθώς έχει γνώσεις σχετικά με τη σχολική ύλη, κατανοεί τις ανάγκες της σχολικής καθημερινότητας, συνεργάζεται με τους δασκάλους, αλλά μπορεί να διαχειρίζεται παράλληλα λόγω της κατάρτισής του, θέματα ψυχικής υγείας και διαταραχών συμπεριφοράς. Επιπλέον είναι καταρτισμένος να παρέχει πρακτικές συμβουλές διαπαιδαγώγησης στους γονείς.

    Πιο συγκεκριμένα οι τομείς που επικεντρώνεται το πρόγραμμα ειδικής διαπαιδαγώγησης είναι :

• Εκμάθηση φωνολογικής ενημερότητας
• Διδασκαλία ανάγνωσης και ορθογραφίας
• Ανάπτυξη και εμπλουτισμός λεξιλογίου
• Εκμάθηση γραμματικών και συντακτικών κανόνων
• Εφαρμογή τεχνικών για την κατανόηση κειμένου με κλιμακούμενη δυσκολία
• Μεθοδολογία έκθεσης
• Ενίσχυση αντιληπτικών ικανοτήτων (μνήμη , οπτική αντίληψη, λογική σκέψη κ.α.)
• Εκμάθηση στρατηγικών για τη μελέτη των μαθημάτων του σχολείου
• Εκμάθηση τεχνικών οργάνωσης για τη μελέτη στο σπίτι (σχεδιαγράμματα, πίνακες κ.α.)
• Εφαρμογή προγραμμάτων τροποποίησης συμπεριφοράς, οριοθέτηση, αύξηση συγκέντρωσης και προσοχής
• Ψυχολογική υποστήριξη παιδιού – ενίσχυση της αυτοεκτίμησης

    Τι κάνουμε όταν τα παιδιά μας αντιμετωπίζουν τις παραπάνω δυσκολίες;

• Σε πρώτο στάδιο, η κανονική σχολική εκπαίδευση είναι απαραίτητη. Αν παρατηρήσουμε τα παραπάνω συμπτώματα ερχόμαστε απευθείας σε επαφή με τον δάσκαλο/καθηγητή και αιτούμαστε μια τυπική παρακολούθηση του παιδιού για μερικές εβδομάδες, μέχρι να επιβεβαιώσουμε τις υποψίες μας. Το σχολικό περιβάλλον οφείλει να βοηθήσει στην διαδικασία αυτή, μέχρι να γίνουν οι επόμενες κινήσεις. Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως, η πλειονότητα των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες μπορούν να επωφεληθούν από τη βοήθεια των ειδικών εκπαιδευτικών που εντάσσονται στο πλαίσιο ενός καθημερινού σχολείου. Ωστόσο, ορισμένα παιδιά με πιο περίπλοκες ανάγκες επωφελούνται από την επιπλέον εξειδικευμένη φροντίδα που παρέχεται από ένα «ειδικό» σχολείο. Εάν το σχολείο πιστεύει ότι το παιδί έχει ή μπορεί να έχει κάποια μαθησιακή δυσκολία που χρήζει παραπάνω βοήθειας, θα πρέπει να γίνει κάποια ενημέρωση του γονέα σε σχέση με τα σχέδια που έχει το σχολείο για αυτές τις περιπτώσεις.
• Στη συνέχεια, απαραίτητο είναι και το να γίνει πλήρως κατανοητό και αποδεκτό από τον γονέα ότι θα χρειαστεί η ειδική διαπαιδαγώγηση για το παιδί του. Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας και άγχους φυσικά. Αυτό δεν σημαίνει ούτε ότι το παιδί έχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα, ούτε ότι θα περιθωριοποιηθεί, ούτε ότι θα έχει θέματα προσαρμογής στην ενήλικη ζωή του. Η Ειδική Διαπαιδαγώγηση στοχεύει στο να εξαλείψει αυτά τα ζητήματα! Έπειτα ακολουθεί το στάδιο της διάγνωσης. Ο γονέας/κηδεμόνας θα πρέπει να έρθει σε επαφή με κάποιον επαγγελματία ειδικής διαπαιδαγώγησης, ο οποίος, σε επαφή με το παιδί, θα εξετάσει και θα διαγνώσει επίσημα το παιδί, ώστε μετέπειτα να μπορεί να ακολουθηθεί η κατάλληλη θεραπεία.

Η μέγιστη δυνατή βοήθεια στο παιδί επιτυγχάνεται όταν συνεργάζονται ταυτόχρονα οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και οι επαγγελματίες της Ειδικής Διαπαιδαγώγησης με κοινό στόχο την πλήρη αποκατάσταση του εκάστοτε παιδιού.

• Τελευταίος παράγοντας αποτελεί η ηλικία. Σχετικά με την διάγνωση, όσο πιο γρήγορα γίνουν αντιληπτά τα συμπτώματα και όσο πιο γρήγορα έρθει το παιδί σε επαφή με τον ειδικό, τόσο το καλύτερο. Ειδικά αν μιλάμε για ηλικίες 2 – 5 χρονών στις οποίες το παιδί βρίσκεται στην προσχολική του ηλικία, θα ήταν αποτελεσματικό να έχουν αρχίσει οι θεραπείες όσο το δυνατόν πιο πριν από το δημοτικό, ώστε το παιδί να ενταχθεί στο σχολείο ή τουλάχιστον στις πρώτες τάξεις του με λιγότερες δυσκολίες. Σε αυτήν την περίπτωση βέβαια, που το παιδί δεν έχει πάει ακόμη σχολείο, θα πρέπει να κινηθεί ο γονιός αυτόνομα, χωρίς καθοδήγηση από το σχολικό εκπαιδευτικό περιβάλλον.